Ülkemiz, yakın tarihte benzeri görülmediği bildirilen bir zirai don afetine uğramıştır. Ani hava değişimleri sonucunda, ülkemizin dört bir yanında çiçek açan veya olgunlaşmaya başlayan meyveler, sebzeler, tahıllar yanmış; çiftçilerimizin bir yıllık emeği boşa gitmiş, ekolojik bir felaket yaşanmıştır. Ancak bu felaket, deyim yerindeyse, göstere göstere gelmiştir. Güney illerimizi ve bu sırada Hatay’ı da etkileyen bir zirai don, şubat ayı sonu ve mart ayı başında yaşanmış; özellikle narenciye bahçelerimiz bu don sonucunda büyük zarar görmüştü. Yaklaşık 27 bin hektarlık tarım arazisinde, mandalina üretiminde yüzde 40, portakal üretiminde yüzde 70 kayıp olduğunu tahmin ediyoruz.
Hatay 2024 yılında 563 milyon dolar yaş meyve ve sebze ihraç eden; 1,5 milyon meyve veren ağaç varlığıyla ve 36 bin dekar üretim sahasıyla ülkemizin tarım üretiminde ön sıralarda yer alır. Geçen yıl üretilen meyve, sebze ve tahıl miktarı da kayda değer bir büyüklükteydi: 2024 yılının tamamı için, 1 milyon 306 bin ton üretim gerçekleştirilmişti. Bunun içinde 167 bin ton yağlık zeytin, 172 bin ton mandalina, 337 bin ton satsuma mandalinası, 234 bin ton Washington portakalı, 128 bin ton limon ve 72 bin ton sofralık üzüm yer almıştı. Bu seneki don felaketinin büyüklüğü ve etkisi nedeniyle, bu üretim düzeyinin yarısına ulaşabileceğimiz kuşkuludur. Hem şehrimiz hem ülkemiz büyük bir ihracat gelirinden yoksun kalacak hem de zaten güçlükle kontrol edilen gıda enflasyonu, arzdaki düşüş nedeniyle daha da artacaktır.
Limonda zirai don nedeniyle yaşanan kayba çözüm olarak, ihracat yasağı gündeme getirilmiş; bunun faydalı ve doğru bir karar olmayacağını ifade etmiştik. Nitekim, yine söylediğimiz gibi, daha önceki yıllarda domates için getirilen yasağın günler içinde geri çekilmesi gibi, limona getirilen yasak da ertelendi.
Bu sefer karşı karşıya olduğumuz afet, çok daha yıkıcı ve büyük ölçeklidir; bu nedenle çiftçilerimize yardım edilirken TARSİM kapsamında olma şartı konulmamalıdır. Çiftçilerimizin borçları silinmeli, kredilerinin faizleri silinmeli, don kaynaklı zararları telafi edilmeli ve tarım üreticilerine yönelik icra işlemleri, ikinci bir emre kadar durdurulmalıdır.
