6 Şubat depreminin ardından binlerce vatandaşımızın evsiz kalması sonucunda ortaya çıkan pek çok sorunun halen çözülemediğini hatırlatan Kara, “Depremin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen, afetzedelerin yerinde dönüşüm sürecinde karşılaştığı engeller hâlâ çözülebilmiş değil. İmar sorunları, mülkiyet ihtilafları ve ekonomik zorluklar, vatandaşlarımızın hak ettikleri güvenli konutlara kavuşmasını engelliyor.
Hatay Valisi Mustafa Masatlı, Ekim 2023’te 93 bin başvuru alındığını açıklamakla yetinmişti; biz de konutların yeniden inşası ve yerinde dönüşüm süreçleri hakkında daha açık bir veri elde edebilmek için, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına bir soru önergesi vermiştik. Bu önergeye geçtiğimiz hafta yanıt verildi; böylece Hatay’da yerinde dönüşüm için kaç başvuru yapıldığını, ruhsatlandırma işlemlerinin hangi aşamada olduğunun, çok detaylı olmasa da bir fotoğrafını elde ettik. Bakanlık; 7452 sayılı kanun kapsamında 94 bin 320 aktif yerinde dönüşüm başvurusu bulunduğunu, 5 bin 520 bağımsız bölümün ruhsatlandırıldığı, hibe ve kredi ödemeleri kapsamında 2 milyar 56 milyon 790 bin TL ödendiği ve ortalama inşaat ilerleme seviyesinin yüzde 41 olduğunu açıkladı.
Yerinde Dönüşüm Projesi’nde ilerleme hızının yüzde 41 düzeyinde gerçekleşmiş olması olumlu ancak yeterli sayılmayacak bir gelişmedir. Bunu bakanlık verilerinde de itiraf edildiği üzere, ruhsat verme işleminde yaşanan yavaşlıktan takip edebiliyoruz. Yerinde dönüşüm başvuruları ve ruhsat verilme sayıları üzerinden yapılan bir hesaba göre, başvuruların sadece yüzde 5’ine ruhsat verilmiştir.
Şimdi hibe ve kredi desteklerinden yararlanabilmek için son ruhsat tarihi olarak 30 Haziran 2025’in verilmiş olması, sahadaki sorunlar nedeniyle afetzedelerin haklarını tehlikeye atmaktadır. Bu tarih kısıtlaması, Anayasa’nın mülkiyet hakkını koruyan 2’nci ve 57’nci maddeleri, 6306 sayılı Kanun’un gönüllülük ilkesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Avrupa Sosyal Şartı’nın ilgili maddeleriyle; daha önemlisi, sahadaki gerçeklerle ve beklentilerle uyuşmuyor.
Başvuruların çok azına ruhsat verilmiş, geri kalanı ise bürokratik engeller ve maddi imkânsızlıklar nedeniyle beklemektedir. Bu durum, afetzedelerin barınma hakkını fiilen ortadan kaldırır.
Afetzedelerimizin barınma hakkı, bir tarih sınırına veya bürokrasinin koridorlarına sıkıştırılamaz. Vatandaşlarımız, imar ve mülkiyet sorunlarının çözülmesini beklerken, ekonomik krizin altında ezilmekte, bir de bürokratik engellerle mücadele etmektedir. Bu, Anayasa’ya ve uluslararası hukuka aykırı bir durumdur.
Buradan, hükümete, yerel yönetimlere ve ilgili tüm kurumlara sesleniyoruz: Afetzedelerin barınma hakkı için 30 Haziran 2025 günü sona erecek ruhsat başvuru süreci makul bir şekilde uzatılmalı, imar ve mülkiyet sorunlarının çözümü için hukuki ve teknik destek sağlanmalıdır” ifadelerini kullandı.
