Bağışıklık sistemi bir canlıda hastalığa sebep olabilecek bütün virüs, patojen ve yabancı maddeleri tanıyıp, yok eden diğer bir deyişle vücudun hastalıklara karşı dirençli olmasını sağlayan bir sistemdir. Bağışıklık sisteminin muazzam bir işleyiş mekanizması vardır. Bu sistem vücuda giren veya vücutla temas halinde olan tüm yabancı maddeleri tanır, en ince ayrıntısına kadar tarama yapar ve bunları canlının sağlıklı doku hücrelerinden ayırt etmektedir. Bağışıklık sisteminin görevi ilk olarak bu yabancı maddelerin vücuda girmelerini engellemektir, eğer bir şekilde girmişlerse girdikleri yerde tutmak ve yayılmalarına izin vermemektir.Bağışıklık sistemi o kadar hassas bir işleyişe sahiptir ki; protein ve aminoasit gibi yapı olarak birbirine çok benzeyen maddelerin bile ayrımını yapabilir.
Bağışıklık sistemi doğumla birlikte aktif hale gelir ve canlının ölümüne kadar işleyişine devam eder. Yani doğadaki her canlı kendilerinde olmayan yabancı doku, molekül ve hücrelere karşı bir savunma mekanizmasına sahiptir. Eğer bağışıklık sistemi herhangi bir sebepten dolayı zayıflarsa vücudun koruma yeteneği de zayıflar. Bu zayıflığı fırsat bilen virüsler bir anda vücuda girmeye başlar ve grip, nezle gibi en basit hastalıklara karşı bile direnç gösterilemez.
Canlı yapısında sürekli çalışan birçok organ ve doku sistemi vardır. Ancak bunlardan bazıları kendine hayran bırakacak derecede karmaşıktır. Bu sistemlerden biri de konumuz olan bağışıklık sistemidir. Bu sistemin en önemli özelliklerinden biri hatırlama kabiliyetinin olmasıdır. Sistemin askerleri yani görevli olan tüm hücreler karşılaştığı yabancı bir maddeyi hafızasına kaydeder ve daha sonra gördüğünde hemen tanıyarak önlemini alır. Bu tanıma işlemi sayesinde bir önceki karşılaşmadan çok daha çabuk bir tepki vermektedir.
Bağışıklık Sistemi Organları Nelerdir?
Bağışıklık sisteminin insan vücudundaki görevinin gerçekleşmesi bazı organ ve dokuların işbirliği sayesinde olmaktadır. Bu organlar genel olarak lenfoid dokulu organlardır. Bağışıklık sisteminin temel öğeleri akyuvarlar, kemik iliği, lenf sistemi, hormonlar ve bazı proteinlerdir.
- Bademcikler: Bademcikler boğazda lenfositlerin toplandığı küçük yapılardır. Dışarıya açılan bir açıklık olan ağızdan gelebilecek yabancı maddelere karşı ilk engel görevi görmektedirler. Bademciklerin içerisinde yer alan lenf damarlarından boyun ve çene altı düğümlerine doğru lenf sıvısı akmaktadır. Bu akma işlemi sırasında lenf damarlarının duvarından lenfosit salgılanır. Bu lenfositler ise vücuda giren patojen ve mikroorganizmaları temizleme işlemi yapmaktadır.
- Lenf: Bağışıklık sisteminde yer alan hücre ve proteinleri, vücudun bir yerinden başka bir yerine taşıyan dolaşım sistemidir.
- Lenf Düğümleri: Koltuk altı, çene altı, dirsek, boyun ve göğüslerde bulunan bu yapılar T ve B hücrelerinin bulunduğu merkezlerdir.
- Lenf Bezleri: Yutağın üst kısmında, burun boşluğunun arka tarafında bulunan lenfoid dokulu parçalardır. Hastalığa sebep olan enfeksiyon ajanlarını ve onların ürettiği antikorları yakarlar.
- Timus: Timus göğüs boşluğu içerisinde yer alan, iki parçadan oluşan bir organdır. Olgunlaşmamış lenfositler kemik iliğinden çıkıp timusa gelir, burada büyür, olgunlaşır ve bağışıklık sistemindeki görevlerini yerine getirmek üzere kana karışır.
- Karaciğer: Karaciğer immünolojik etkin hücreleri içermektedir. T-hücreleri ilk olarak fetüs karaciğeri tarafından üretilmektedir.
- Dalak: Karın boşluğunun sol üst tarafında bulunan bu organın en önemli görevi, fonksiyon dışı kalmış kanı süzmek ve bağışıklık sisteminde görev alan antibadi üreten hücrelerin gelişimini sağlamaktır.
- Peyer Plakları: İnce bağırsağın ileum bölgesinde yer alan peyer plakları, bağırsak lümenindeki patojenlerin kontrol altında tutulmasını sağlar.
- Kemik İliği: Bağışıklık sisteminde görev yapan tüm hücrelerin, kök hücrelerinin bulunduğu merkez kemik iliğidir.
(devam edecek..)
