TÜRKİYE’DE FARKLI BELEDİYE UYGULAMALARI
Ülkemiz Cumhuriyet tarihi boyunca klasik-geleneksel uygulamaların da dışına çıkıldığı gözlemlenmiştir. Ancak bunlar daha çok belediyeler için geçerli olmuştur. Çünkü il özel yönetimlerini tümüyle merkezi hükümetin bir alt örgütü gibi olması, başındaki kişilerin devletçe atanmış kişiler olmaları tüm bunların değişik denemeler yapmalarına engel olmuştur.
Ancak, il özel yönetimlerinin dışında kalan belediyeler ve muhtarlıklar da bazı değişik uygulamalar görülmektedir. Bunlardan muhtarlıklar da son derece küçük çaplı olduğundan bir genelleştirme yapmak zordur. Bu anlamda, farklı uygulamalar konusunda yalnızca belediyeler aktarılacaktır.
Belediyeler tümü ile siyasi kurumlardır. Başkanı, meclisi, encümeni (bir bölümü) siyasidir. Partilerden gelen bu kişiler kendi siyasi düşünceleri doğrultusunda belediyeleri yönetmek istemektedirler. Bu yönetim için, gerek seçilme aşamasında ve gerekse de seçildikten sonra yöre yaşayanlarına bilgi aktarılır ve bir tür ön onay alınır.
Bu konuda kimi küçük etkisi az olan çalışmalar yanında ülkemiz için gerçekten belediyeler konusunda değişik ve yeni olan, gündem yaratabilen ve tartışılan uygulamalar da yapılmıştır.
Fatsa
Doğu Karadeniz kıyısındaki bu ilçede 14 Ekim 1979 ile 11 Temmuz 1980 tarihleri arasında farklı, o güne dek ülkemizde hiç görülmeyen bir belediyecilik uygulaması yaşanmıştır. Bu uygulama daha sonradan kısmen yada tümü ile başka belediyelere de örnek olmuş, ancak başka hiçbir belediyedeki kadar yaygın, düzenli, toplumu kucaklayan bir biçime dönüşememiştir. Özetle, Fatsa’nın kopyaları, hiç bir zaman Fatsa’nın kendisi kadar olamamıştır.
Ancak yinede birçok belediye başkanı yada siyasi partiler seçimlere giderken yada seçildikten sonra Fatsa örneğini incelememişler ve bu örnekten kendileri için dersler çıkarmışlardır. Bu ders çıkarmayı ve kendileri için de uygulamayı kimileri siyasi nedenlerle gizlice yapmış, kimileride açıkça yapmış.
Doğu Karadeniz’deki küçük bir ilçenin belediyecilik uygulamasının bu denli etki yapması, elbette farklılığından, geleneksel yaşamın dışında olmasında, yeni açılımlar getirmesini ve her şeyden de önemlisi olaylara ve belediyeciliğe bakış açısında aranmalıdır. Belediyeciliğindeki bu farklı bakış açısı da kenti başkanın yada meclisin yönetmesi değil, tüm halkın birlikte yönetmesinin sağlanmasıdır.
Bir sonraki yazımız; “FATSA’NIN DÜŞÜNSEL TEMELLERİ VE SEÇİMLER”
